Πρωτοπρεσβύτερος Θεόδωρος Ζήσης | Προφήτης Ἠλίας
Ἀνάληψη τοῦ προφήτη Ἠλία καὶ σκηνὲς τοῦ βίου του
Ἡ εἰκόνα χωρίζεται σὲ τρεὶς ζῶνες.
Στὴν κεντρικὴ σκηνὴ εἰκονίζεται ἡ Ἀνάληψη τοῦ προφήτη Ἠλία στοὺς οὐρανοὺς μὲ χρυσὸ φλεγόμενο ἅρμα ποὺ τὸ σέρνουν τέσσερα ἄλογα, καὶ λίγο πιὸ κάτω ὁ προφήτης Ἠλίας ποὺ ρίχνει τὸν μανδύα του στὸν μαθητή του Ἐλισσαῖο, χρίζοντάς τον συνεχιστή του, σύμφωνα καὶ μὲ τὴν ἐκκλησιαστικὴ παράδοση.
Ἀριστερά, εἰκονίζεται τὸ ἐπεισόδιο σύμφωνα μὲ τὸ ὁποῖο ὁ Ἐλισσαῖος διέσχισε μὲ θαυμαστὸ τρόπο τὸν ποταμὸ Ἰορδάνη χωρὶς νὰ βραχεῖ.
Ἡ κεντρικὴ αὐτὴ σκηνὴ ἀντιγράφει χαλκογραφία του Φλαμανδοῦ χαράκτη Jan Wierix (1549-πέρ.1620). Ἡ χρήση φλαμανδικῶν χαρακτικῶν γιὰ τὴν ἀπόδοση εἰκονογραφικῶν θεμάτων εἶναι ἰδιαίτερα διαδεδομένη στὴν περιοχὴ τῶν Ἰονίων νήσων ἀπὸ τὸ β΄ μισὸ τοῦ 17ου αἰῶνα καὶ ἑξῆς.
Στὴ δεξιὰ πλευρὰ εἰκονίζεται γονατιστὸς καὶ μὲ τὰ χέρια σὲ στάση δέησης ὁ παραγγελιοδότης, ἀφιερωτὴς τῆς εἰκόνας, ὁ Κρητικὸς ἱερομόναχος Σωφρόνιος Φασκόμηλος, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ σχετικὴ ἐπιγραφή.
Ὁ Σωφρόνιος ἦταν ἐφημέριος τοῦ Ναοῦ τοῦ Προφήτη Ἠλία στὴν Ἄνω Κορακιάνα καὶ πιθανότατα πρόσφυγας τοῦ Κρητικοῦ Πολέμου —ἡ οἰκογένειά του μαρτυρεῖται τὸ 1644 στὸ Ἡράκλειο καὶ στὸ Ρέθυμνο.
Τὴν εἰκόνα ὑπογράφει ὁ κρητικὸς ζωγράφος Θεόδωρος Πουλάκης (περὶ 1620-1692), ἕνας ἀπὸ τοὺς σπουδαιότερους καὶ πιὸ παραγωγικοὺς ζωγράφους τοῦ 17ου αἰῶνα. Ὁ Θεόδωρος Πουλάκης γεννήθηκε στὰ Χανιὰ τῆς Κρήτης γύρω στὸ 1620.
Ἔζησε γιὰ ἀρκετὰ χρόνια στὴ Βενετία, ἀλλὰ καὶ στὴν Κέρκυρα καὶ σὲ ἄλλα νησιὰ τοῦ Ἰονίου. Χρησιμοποιεί συχνὰ γνωστὲς χαλκογραφίες Φλαμανδῶν ζωγράφων ὡς πρότυπα στὰ ἔργα του, ὅπως καὶ στὴν εἰκόνα τοῦ Προφήτη Ἠλία.
Ἡ εἰκόνα προέρχεται ἀπὸ τoν Ἱερό Ναὸ τοῦ Προφήτη Ἠλία στὴν Ἄνω Κορακιάνα τῆς Κέρκυρας.
Ἡ εἰκόνα ἐκλάπη τὸ 1976, τεμαχίστηκε σὲ 9 κομμάτια, ὥστε νὰ μεταφερθεῖ εὐκολότερα σὲ σάκκο μεταφορᾶς καὶ νὰ πωληθεῖ ἀπὸ τοὺς ἀρχαιοκάπηλους, οἱ ὁποῖοι ὅμως συνελήφθησαν, λίγα χρόνια ἀργότερα.
Τὸ ἔργο, ποὺ ὑπέστη σημαντικὲς φθορές, μεταφέρθηκε στὸ Βυζαντινὸ Μουσεῖο, συντηρήθηκε καὶ ἀποκαταστάθηκε πρῶτα τὸ 1984 καὶ προσφάτως τὸ 2008-2009 ἀπὸ συντηρητὲς τοῦ Μουσείου.
Ἡ εἰκόνα ἔχει ἐξαιρετικὴ σημασία γιὰ τὸ Βυζαντινὸ Μουσεῖο, καθὼς τὸ τμῆμα της: «Ἀνάληψη τοῦ προφήτη Ἠλία στοὺς οὐρανοὺς μὲ χρυσὸ φλεγόμενο ἅρμα ποὺ τὸ σέρνουν τέσσερα ἄλογα» ἀποτελεῖ τὴν «ἐμβληματικὴ εἰκόνα- λογότυπό» του.
Μουσεῖο | Βυζαντινὸ καὶ Χριστιανικὸ Μουσεῖο Ἀθηνῶν
Συλλογή | Εἰκόνες καὶ ξυλόγλυπται
Τύπος | Φορητή εἰκονα
Προέλευση | Ἱερός Ναὸς Προφήτη Ἠλία, Ἄνω Κορακιάνα, Κέρκυρα
Δημιουργός | Θεόδωρος Πουλάκης
Χρονολόγηση | B΄ μισό 17ου αἰῶνα
Share this post