Ἱερὸς Ναὸς Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν στὸ Καγιάνι
Ἡ ἐκκλησὶα ἄρχισε νὰ χτίζεται τὸ 1903 ἀπὸ τὸν Μυτιληνιὸ Ἀρχιτέκτονα Ἀργύριο Ἀδαλὴ. Εἶναι ἀφιερωμένη στοὺς Ταξιάρχες καὶ ἀπὸ τὸ 1936 ἔχει παραχωρήσει τὸ ὄνομα «Ταξιάρχες» καὶ στὸν οἰκισμό.
Ἀρχάγγελοι | Λέσβος | Ἱερὸς Ναὸς Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Καγιανίου
Ἱερὸς Ναὸς Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Καγιανίου
Τὸ Καγιάνι1, κοινότητα λίγα χιλιόμετρα ἔξω ἀπ’ τὴν πόλη τῆς Μυτιλήνης, εἶναι χτισμένο πάνω στὴν ἀνατολικὴ πλαγιὰ τῆς ὀροσειρᾶς τῆς Ἀμαλῆς. Ἀπὸ μεγάλη ἀπόσταση ἀντικρύζοντας τὸ βλέμμα θὰ σταθεῖ στὴν ἐκκλησιὰ τοῦ οἰκισμοῦ, ἕνα κομψοτέχνημα ἐκκλησιαστικῆς ἀρχιτεκτονικῆς μὲ τὸν χαρακτηριστικὸ ἀσημογκρὶ τροῦλο. Εἶναι ἀφιερωμένη στοὺς Ταξιάρχες καὶ ἀπὸ τὸ 1936 ἔχει παραχωρήσει τὸ ὄνομα «Ταξιάρχες» καὶ στὸν οἰκισμό.
Σύμφωνα μὲ διηγήσεις, ὁ ναὸς ἔλαβε ὑπόσταση κατόπιν θαυματουργικῆς ἐπέμβασης τοῦ Ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, ἐνῷ τὴ σημερινή του μορφὴ ἀπέκτησε τὸ 1903 μὲ τὴν ἀνοικοδόμηση αὐτοῦ ἀπὸ τὸν Μυτιληνιὸ Ἀρχιτέκτονα Ἀργύριο Ἀδαλὴ μὲ ὑλικὰ ποὺ μεταφέρονταν ἀπὸ τὰ ἀπέναντι μικρασιατικὰ παράλια. Ὁ ρυθμὸς εἶναι βυζαντινὸς σταυροειδὴς μὲ τροῦλο μὲ παραλλαγὲς γοτθικοῦ ρυθμοῦ. Διαθέτει γυναικωνίτη ὑπεράνω τοῦ νάρθηκος, ἐνῷ ἡ στέγη στηρίζεται σὲ κτιστοὺς πεσσοὺς οἱ ὁποῖοι καταλήγουν σὲ τετράγωνα κιονόκρανα μὲ ὡραίους γύψινους διακόσμους.
Στὸ ναὸ φυλάσσονται παλαιότατες εἰκόνες, πολλὲς ἐκ τῶν ὁποίων εἶναι ἀχρονολόγητες, ἀλλὰ ἰδιαίτερη ἀναφορὰ θὰ πρέπει νὰ γίνει γιὰ τὴν τοιχογραφία ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὴν ἐφέστιο εἰκόνα καὶ ἀναπαριστᾶ τὸν Ἀρχιστράτηγο Μιχαὴλ μὲ ρομφαία καὶ εἰλητάριο. Ἡ εἰκόνα τοῦ Ταξιάρχη ἀποτελοῦσε τοιχογραφία τοῦ πρώτου ναοῦ ἡ ὁποία βρισκόταν στὸ νότιο τοῖχο του. Φιλοτεχνήθηκε κατὰ πᾶσαν πιθανότητα ὅταν ἀνεγέρθηκε ὁ πρῶτος ναὸς κι ὅταν κατασκευάσθηκε ὁ δεύτερος ναὸς συμπεριελήφθη σὲ αὐτὸν ἀποτελῶντας τὸ κεντρικὸ προσκυνητάρι του. Ἔχει δὲ ὑποστεῖ πολλὲς ἐπιζωγραφίσεις στὴν προσπάθεια νὰ καλυφθοῦν οἱ φθορὲς τοῦ χρόνου.
Τὸ ξυλόγλυπτο τέμπλο, προερχόμενο ἀπὸ τὸν παλαιὸ ναὸ ἀποτελεῖ ἔργο τῶν ἀρχῶν τοῦ 18ου αἰ., εἶναι διάτρητο σὲ πολλὰ σημεῖα μὲ εἰκόνες τοῦ παλαιοῦ ναοῦ νὰ κοσμοῦν τὸ δωδεκάορτο. Σημειωτέον ὅτι μὲ τὴν ἀνοικοδόμηση τοῦ δευτέρου ναοῦ ἔγιναν προσθῆκες γιὰ τὴν ἐπιμήκυνση καὶ τὴν ἀνύψωση αὐτοῦ, γιὰ νὰ προσαρμοστεῖ στὸν ὑπάρχοντα. Τῆς αὐτῆς τεχνοτροπίας ἀποτελοῦν ὁ ἀρχιερατικὸς θρόνος καὶ ὁ ἄμβωνας. Στὸ ναὸ φυλάσσονται πλῆθος ἀπὸ παλιὲς ὁλόσωμες καὶ φορητὲς εἰκόνες, ἄξια λόγου κειμήλια καὶ ἱερὰ σκεύη. Ἄξια ἀναφορᾶς εἶναι μιὰ παλιὰ εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου τοῦ Βυζαντίου, ἡ ὁποία φιλοτεχνήθηκε τὸ 1800, λίγα μόλις χρόνια ἀπ’ τὸ μαρτύριο τοῦ ἁγίου καὶ τὸν ἀπεικονίζει μαζὶ μὲ τὸν Ἅγιο Μάρτυρα Τρύφωνα.
Τὸ κωδωνοστάσιο ποὺ κοσμεῖ τὸν περίβολο εἶναι ἔργο τοῦ 1908 ἀπὸ τὸν πρακτικὸ ἀρχιτέκτονα Δημήτριο Ζέρβα καὶ κατασκευάστηκε μὲ οἰκοδομικὰ ὑλικὰ ἀπ’ τὴ Μικρὰ Ἀσία.
Ὁ Ἱερὸς Ναὸς τῶν Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν Καγιανίου ἀποτελεῖ προσκυνηματικὸ ναὸ ποὺ προσελκύει πλῆθος κόσμου γιὰ νὰ τιμήσουν τη χάρη τῶν ἁγίων ἀγγέλων καὶ νὰ θαυμάζουν τὴ μεγαλειώδη θέα ποὺ ἁπλώνεται μπροστά του ἀντικρύζοντας τὴ θάλασσα καὶ τὴν παλιὰ μικρασιατικὴ Ἑλλάδα.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ΄.
Τῶν οὐρανίωv στρατιῶν Ἀρχιστράτηγοι, δυσωποῦμεv ὑμᾶς ἡμεῖς οἱ ἀνάξιοι, ἵvα ταῖς ὑμῶv δεήσεσι, τειχίσητε ἡμᾶς, σκέπῃ τῶν πτερύγωv, τῆς ἀΰλου ὑμῶν δόξης, φρουροῦvτες ἡμᾶς προσπίπτοντας, ἐκτεvῶς καὶ βοῶντας· ἐκ τῶν κινδύνων λυτρώσασθε ἡμᾶς, ὡς Ταξιάρχαι τῶν ἄνω Δυνάμεων.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α΄. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Τῆς ἀνάρχου Τριάδος λειτουργοὶ οἱ ἀσώματοι, τῶν ἀκαταλύπτων οἱ πρῶτοι, μυστηρίων ἐκφάντορες, σὺν Θρόνοις Χερουβεὶμ καὶ Σεραφείμ, Δυνάμεις Ἐξουσίαι καὶ Ἀρχαί, Κυριότητες Ἀρχάγγελοι οἱ λαμπροί, καὶ Ἄγγελοι ὑμνείσθωσαν. Δόξα τῷ ὑποστήσαντι ὑμᾶς, δόξα τῷ καταλάμποντι, δόξα τῷ ὑμνουμένῳ δι’ ὑμῶν, τρισαγίοις ᾄσμασι.
Κοντάκιον
Ἦχος β΄.
Ἀρχιστράτηγοι Θεοῦ, λειτουργοῖ θείας δόξῃς, τῶν ἀνθρώπων ὁδηγοί, καὶ ἀρχηγοὶ Ἀσωμάτωv, τὸ συμφέροv ἡμῖv αἰτήσασθε, καὶ τὸ μέγα ἔλεος, ὡς τῶν Ἀσωμάτων Ἀρχιστράτηγοι.
Μεγαλυνάριον
Πρόκριτοι Δυνάμεων νοερῶν, Μιχαὴλ πρωτάρχα, καὶ λαμπρόμορφε Γαβριήλ, σὺν ταῖς οὐρανίαις, αἰτεῖτε στρατηγίαις, ἡμῖν καταπεμφθῆναι τὸ μέγα ἔλεος.
Ὁ Οἶκος
Ἔφης φιλάνθρωπε ἐν Γραφαῖς σου, πλήθη χαίρειν Ἀγγέλων ἐν οὐρανῷ, ἐπ’ ἀνθρώπῳ ἑνὶ μετανοοῦντι, Ἀθάνατε· ὅθεν ἡμεῖς οἱ ἐν ἀνομίαις, ἀναμάρτητε, μόνε καρδιογνῶστα, σὲ δυσωπεῖν καθ’ ἑκάστην τολμῶμεν ὡς εὔσπλαγχνον, οἰκτεῖραι καὶ καταπέμψαι ἀναξίοις κατάνυξιν, Δέσποτα, παρέχων ἡμῖν συγχώρησιν· ὑπὲρ πάντων γὰρ ἡμῶν πρεσβεύουσιν, οἱ τῶν Ἀσωμάτων Ἀρχιστράτηγοι.
Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ΄. Τὸ προσταχθὲν.
Τῶν ἀσωμάτων τοὺς χοροὺς ἐφιέμενοι, ἀνευφημεῖν οἱ ἐπὶ γῆς μιμησώμεθα, ὡς ἐφικτὸν τούτων τὴν ἁγιότητα, νεκροῦντες πάντα τὰ μέλη τὰ τῆς σαρκός, αἰτοῦντες, ὡς ὑπερμάχους τε καὶ φρουρούς, πάσης πλάνης λυτρώσασθαι, τοῦ ἀοράτου ἐχθροῦ, ἡμᾶς τοὺς ἀνυμνοῦντας αὐτούς, ὅπως εὕρωμεν ἔλεος.
Προερχόμενη από την τουρκική λέξη «Καγιά» που σημαίνει «Βράχος»