Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς φλεγόταν ἀπὸ τὸν ἱερό πόθο, ἀλλά καί τήν χαρισματική βεβαιότητα γιά τήν ἀνάσταση τοῦ Γένους, συνδεδεμένη μέ τήν Ρωμαίϊκη-ἑλληνορθόδοξη Οἰκουμένη στήν παλαιά εὔκλειά της.