Μετόχι Παναγίου Τάφου Άγιοι Ανάργυροι Κολοκύνθη
Μεταβυζαντινός ναός, στους πρόποδες της Ακρόπολης. Ανήκε στον Ιερέα Δημήτριο Κολοκύνθη, που τον μετέτρεψε σε γυναικείο μοναστήρι. Όταν η Μονή σταμάτησε να λειτουργεί, έγινε Μετόχι του Παναγίου Τάφου.
Προσκυνήματα | Αθήνα | Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων Κολοκύνθη
Άγιοι Ανάργυροι στην Πλάκα – Μετόχι Παναγίου Τάφου
Αποτελώντας και μόνο την εκκλησία που υποδέχεται κάθε χρόνο το Άγιο Φως από τον Πανάγιο Τάφο των Ιεροσολύμων, το βράδυ του μεγάλου Σαββάτου, οι Άγιοι Ανάργυροι της Πλάκας – Μετόχι του Παναγίου Τάφου, συνιστούν μια εκκλησία ορόσημο στην ορθόδοξη συνείδηση του αθηναϊκού λαού. Σπουδαίες εξάλλου ιστορικές μνήμες από τη μακραίωνη εκπόρευση του ελληνισμού στην αχανή λεωφόρο του χρόνου, είναι συνυφασμένες με το μετόχι του Παναγίου Τάφου.
Σύμφωνα με μια ιστορική δοξασία στους Άγιους Ανάργυρους ενταφιάζονταν μερικά μέλη της μεγαλουργού οικογένειας των Παλαιολόγων. Από τα μέσα του 17ου αιώνα και δη από το 1667, η εκκλησία αποτελούσε καθολικό γυναικείου μοναστηριού, που είχε ιδρυθεί με πρωτοβουλία του ιερέα Δημητρίου Κολοκύνθη. Ο τελευταίος διακατεχόμενος από ζέση και θερμουργό πάθος για την ορθοδοξία, κληροδότησε όλη την περιουσία του στο Μοναστήρι. Το μοναστήρι θα ακμάσει κοινωνικά και πολιτισμικά στην Αθήνα, μέχρι και την έλευση των Ενετών στην πόλη υπό τον Μοροζίνη, οπότε και περιέπεσε σε μαρασμό, μέχρι της διαλύσεώς του.
Προς το τέλος του 18ου αιώνα και ειδικότερα το 1788, το μοναστήρι αγοράστηκε από τον Αρχιμανδρίτη Ιάκωβο, μεταβλήθηκε σε μετόχι του Παναγίου Τάφου και υπήχθη διοικητικά στο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων. Στον αύλειο χώρο του μετοχίου υφίσταται κτίριο από το 1858, που αποτελεί τα γραφεία της εξαρχίας. Όταν έξαρχος διατελούσε ο Αρχιμανδρίτης Ιωσήφ Κρητικάκης, τα έξοδα της δημιουργίας του κτιρίου είχε αναλάβει ο πατριάρχης Ιεροσολύμων ο Κύριλλος ο Β΄. Το μετόχι του Παναγίου Τάφου βρίσκεται στα περίφημα Αναφιώτικα της Πλάκας και δεσπόζει αισθητικά με την απλότητα και την επιμέλειά του. Έπειτα είναι αυτό το βαρύτιμο ιστορικό φορτίο του που προξενεί δέος, αλλά και ηθική ανάταση συνάμα, στον προσκυνητή-επισκέπτη. Προσευχόμενος στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου, θαρρείς ότι εγγίζεις τον ιερό χώρο, που ετάφη το σώμα του Ιησού. Η εκκλησία ανηγέρθη στα πρώτα χρόνια της οθωμανικής δουλείας και σε χώρο στον οποίο προϋφίστατο αρχαίος ναός της Αφροδίτης. Εξάλλου μέλη του ναού της Αφροδίτης, έχουν τοποθετηθεί στους τοίχους των Αγίων Αναργύρων και επενδύουν αισθητικά και τον αύλειο χώρο.
Σε ότι αφορά την αρχιτεκτονική τεχνοτροπία του ναού, συνιστά μεταβυζαντινή καμαροσκέπαστη μονόκλιτη βασιλική, με οροφή που απολήγει σε τεταρτοσφαίρια. Αναφορικά με το τέμπλο του ναού, αυτό είναι ξυλόγλυπτο. Εσωτερικά είναι επενδυμένος από μερικές τοιχογραφίες, ενώ υπάρχουν και ορισμένες σημαντικές φορητές εικόνες. Ξεχωρίζει σ’ αυτές η ιερή εικόνα της Αγίας Βαρβάρας, με αποσπάσματα από την ζωή της, η οποία συνιστά έργο του Σπύρου Σομασιανού του 1939. Σημαντικό επίσης ορθόδοξο κειμήλιο που διακοσμεί την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων, αποτελούν ορισμένοι λίθοι από τον Άγιο Τάφο και από τον Γολγοθά της Ιερουσαλήμ, οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί στον ναό, εισέρχοντας στην εκκλησία δεξιά, δίπλα από την εκκλησία της Αγιοταφικής Αδελφότητας. Οι Άγιοι Ανάργυροι – Μετόχι του Παναγίου Τάφου, αποτελούν στολίδι για τον ορθόδοξο χαρακτήρα της Αθήνας και κάθε χρόνο το Μεγάλο Σάββατο, η Ελλάδα ευλαβικά προσμένει σ’ αυτούς, την έλευσή του Αγίου Φωτός από τα Ιεροσόλυμα.
Άγιοι Ανάργυροι (Μετόχι Πανάγιου Τάφου)
Βρίσκεται στη συμβολή των οδών Ερεχθέως και Πρυτανείου στην Πλάκα στους πρόποδες της Ακρόπολης.
Ανήκει στον τύπο της καμαροσκέπαστης μονόκλιτης βασιλικής και η οροφή της, ανατολικά και δυτικά, καταλήγει σε τεταρτοσφαίρια. Έχει κτισθεί επάνω στα ερείπια ναού της Αφροδίτης και υπήρξε καθολικό γυναικείου μοναστηριού. Ο Αθηναιογράφος Δημήτριος Γρ. Καμπούρογλου, στηριζόμενος σε Πατριαρχικό σιγίλλιο του 1651, που ανανεώθηκε το 1667, γράφει ότι τότε αναγνωρίσθηκε κοινόβιο γυναικείο μοναστήρι, το όποιο ίδρυσε «ο εξ Αθηνών ευλαβέστατος εν ιερεύσι Δημήτριος το επίκλην Κολοκύνθης, ανήρ θεοσεβής ων, έρωτι θείω κινηθείς», αφιερώνοντας σ΄ αυτό όλη τη πατρική του κληρονομιά, «την τε εντός της περιοχής του ναού και την εκτός».
Στο χώρο της Μονής ενταφιάζονταν και τα μέλη της οικογένειας Παλαιολόγου, κλάδου της ελληνικής αυτοκρατορικής οικογένειας. Μετά τον ερχομό των Βενετών του Μοροζίνι, το μοναστήρι ερημώθηκε. Σε έγγραφο του 1788, αναφέρεται ότι αγοράστηκε από τον αρχιμανδρίτη Ιάκωβο και «προσηλώθη» στον Πανάγιο Τάφο.
Πρόσφατα η εκκλησία επισκευάσθηκε και συντηρήθηκε, ενώ το κτήριο του Μετοχίου, όπως δείχνει σχετική επιγραφή, ανηγέρθη εκ βάθρων με δαπάνη του Πατριάρχη Ιεροσολύμων Κυρίλλου του Β΄, επί εξαρχίας του Aρχιμανδρίτη Ιωσήφ Κρητικάκη του Σαμίου, το 1858.