Πρόλογος
Τὸ περισπούδαστο βιβλίο «Νηπτική Θεωρία» γράφηκε τὸ 1851 καὶ διασώθηκε στὸν ὑπ᾿ ἀριθ. 202 χειρόγραφο κώδικα τῆς βιβλιοθήκης τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ὁσίου Ξενοφῶντος τοῦ Ἁγίου Ὄρους.
Ἁνωνύμος Ἁγιορείτης | Ἁγιορεῖτες Πατέρες | Νηπτική Θεωρία
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
[…] Τὰ ἱερὰ κείμενα τῆς «Νηπτικῆς Θεωρίας» εἶναι τὸ καρδιοστάλαγμα πνευματικῶν ἀσκήσεων καὶ προσευχῶν, μαρτυρία πίστεως στὴν πατερική ρῆσι: «Δὸς αἷμα ἵνα λάβῃς πνεῦμα», ποὺ ἐβίωσε ὁ μακάριος «ἀνώνυμος Ἁγιορείτης» ἱερομόναχος. Ἔζησε ὅλο τὸ κάλλος τῆς ἐνθέου νήψεως καὶ τῆς ἐξαγνισμένης ταπεινῆς καρδιοποθήτου προσευχῆς, ποὺ τὸν ἀνεβίβασε στὶς μυστικὲς θεωρίες καὶ δωρεὲς τοῦ Θεοῦ. […]
Τὸ περισπούδαστο βιβλίο «Νηπτική Θεωρία», ποὺ γράφηκε τὸ 1851 καὶ διασώθηκε στὸν ὑπ᾿ ἀριθ. 202 χειρόγραφο κώδικα τῆς βιβλιοθήκης τῆς Ἱερᾶς μας Μονῆς τοῦ Ὁσίου Ξενοφῶντος, ἀποτελεῖ καρπὸ ἁγιοπνευματικῶν ἀποκαλύψεων, πολυώδυνων ἀγώνων καὶ θείων ἐμπειριῶν καὶ ἀναβάσεων τοῦ ἀγνώστου Ἁγιορείτου Ὁσίου, ὁ ὁποῖος κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μᾶς τὸ παρέδωσε γιὰ νὰ μαθητεύσουμε στὴν Ἁγιοπατερικὴ μακαρία ζωὴ τῆς νήψεως καὶ τῆς προσευχῆς, καὶ νὰ ἀπολαύσουμε, ἀπὸ τὴν ἐπίγεια αὐτὴ ζωή, τὴν θεία εὐφροσύνη καὶ ἀγαλλίαση ποὺ παρέχουν τά ἐπουρανία πράγματα. […]
Μετά πατρικῶν εὐχῶν,
Ὁ Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ξενοφῶντος
Ἀρχιμανδρίτης Ἀλέξιος
καὶ οἱ σὺν ἐμοὶ ἐν Χριστῷ ἀδελφοί
ΠΙΝΑΞ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Πρόλογος
Λόγος Α΄
Περὶ τῆς νοερᾶς καὶ καρδιακῆς προσευχῆς καὶ περὶ τοῦ πῶς αὐτὴ ἡ νοερὰ καὶ καρδιακὴ προσευχὴ ἐξολοθρεύει τελείως τοὺς δαίμονες καὶ τοὺς φλογίζει.
Λόγος Β΄
Περὶ τοῦ ὅτι πρέπει νὰ βροῦμε κάποιον ἀληθινὸ ἐργάτη τῆς νοερᾶς προσευχῆς, ἀπὸ τὸν ὁποῖον νὰ μάθουμε τοὺς τρόπους καὶ τὰ σημεῖα της, καὶ ὅτι ὅποιος τὴν ἔχει μέσα του πάντοτε καὶ τὴν μελετᾶ ἀπὸ τὸ βάθος τῆς καρδιᾶς μὲ πολλὴ εὐλάβεια καὶ προσοχή, ἀντιλαμβάνεται ἀπὸ κάποια πνευματικὰ σημεῖα ὅτι ἑνώνεται ἀοράτως ἡ ψυχή του μὲ τὸν μελετώμενο Ἰησοῦ. Ἐπίσης καὶ ποιὸς εἶναι ὁ καρπὸς αὐτῆς τῆς νοερᾶς προσευχῆς.
Λόγος Γ΄
Περὶ τοῦ πῶς μπορεῖ κάποιος νὰ φθάσει στὴν ἀκρότατη καὶ τελειότατη μέθοδο τῆς νοερᾶς προσευχῆς καὶ πῶς μπορεῖ νὰ ἐξορίσει καὶ νὰ διώξει ἀπὸ τὸν ἑαυτό του τοὺς δαίμονες τῆς δειλίας, οἱ ὁποῖοι τὸν ἐκφοβίζουν τὴν νύκτα, ὅταν θελήσει νὰ προσευχηθεῖ ἢ ὅταν θελήσει νὰ πάει μόνος τὰ μεσάνυκτα σὲ κάποια σπηλιὰ ἢ σὲ κάποια ἐρημιὰ γιὰ νὰ προσευχηθεῖ μὲ ἡσυχία.
Λόγος Δ΄
Περὶ τοῦ ὅτι ἐκεῖνος ποὺ θέλει νὰ ἀξιωθεῖ τὸ χάρισμα τῆς νοερᾶς προσευχῆς, πρέπει νὰ τὸ ζητάει ἀπὸ τὸν Θεὸ μὲ θερμότητα καρδιᾶς, μεταχειριζόμενος ὑψηλό, καθαρό, ἄμεμπτο καὶ κοπιαστικὸ τρόπο ζωῆς· ἀκόμη, ἐὰν δὲν τὸ ἀξιωθεῖ γρήγορα, νὰ ἐπιμένει πολὺ ἱκετεύοντας τὸν Θεό, ἕως ὅτου τὸ ἀπολαύσει ἄνωθεν «ἐκ τοῦ Πατρὸς τῶν φώτων», διότι πολλὲς φορὲς ὁ Θεὸς δὲν δίνει ἀμέσως ἐκεῖνο ποὺ τοῦ ζητάει κάποιος, γιὰ νὰ φανερωθεῖ ἡ ὑπομονή του ὣς τὸ τέλος, γενόμενος θερμότερος ἀπὸ πρίν.
Λόγος Ε΄
Περὶ τοῦ ὅτι ἡ ἀκραία καὶ ἐκτεταμένη βία τῆς καρδιακῆς εὐχῆς γεννᾶ μὲν δριμὺ πόνο στὸν ἄνθρωπο, ὅμως ἀπὸ τὸν πόνο γεννιοῦνται τὰ ἀσταμάτητα δάκρυα καὶ ἀπ᾿ αὐτὰ προέρχεται ἡ θυμηδία καὶ ἡ παρηγορία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴν ψυχή. Ἀκόμη, πῶς κάποιος φτύνει αἷμα, ἕως ὅτου ἐξορίσει ἀπὸ τὴν καρδιά του τὸν σατανᾶ μὲ ὅλα τὰ στρατεύματά του.
Λόγος ΣΤ΄
Περὶ τοῦ ὅτι σ᾿ ἐκεῖνον ποὺ προσεύχεται νοερῶς ἀπὸ τὸ βάθος τῆς καρδιᾶς του μέχρι πόνου, ὁ πόνος προξενεῖ τὴν αἴσθηση καὶ τὴν γεύση τῆς ἀγαθότητος καὶ τῆς γλυκύτητος τοῦ Κυρίου, ἡ ὁποία ἐμφανίζεται στὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο συγχρόνως μὲ τὴν συνεχῆ κατάνυξη ποὺ προκαλεῖται ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπὸ τὰ ρητὰ τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ κάθε πνευματικὸ λόγο.
Λόγος Ζ΄
Περὶ τοῦ πότε ἐπισκέπτεται ἡ Θεία Χάρις ἐκεῖνον ποὺ προσεύχεται στὸν Θεὸ ἀπὸ τὴν καρδιά του καὶ ποιὰ εἶναι τὰ πνευματικὰ σημεῖα αὐτῆς τῆς θείας ἐπισκέψεως.
Λόγος Η΄
Περὶ τοῦ ὅτι ἐκεῖνος ποὺ προσεύχεται νοερῶς καὶ νηστεύει πάντοτε ἀπὸ τὰ ἡδονικὰ φαγητά, ὅταν εἶναι νηστικός, γλυκαίνει μερικὲς φορὲς τὸ στόμα του ἀπὸ τὴν εὐχή, σὰν νὰ τρώγει ζάχαρη ἢ γλυκύτατο μέλι, καθὼς λέγει καὶ ὁ προφητάνακτας· «Ὡς γλυκέα τῷ λάρυγγί μου τὰ λόγιά σου, ὑπὲρ μέλι τῷ στόματί μου» (Ψλμ. ριη΄ 103).
Λόγος Θ΄
Περὶ τῆς τελείας ἀτονίας τῆς ἐξωτερικῆς καὶ ἐσωτερικῆς καταστάσεως τοῦ ἀνθρώπου, ἡ ὁποία προέρχεται ἀπὸ τὴν ἄκρα βία τῆς καρδιακῆς προσευχῆς καὶ τῆς παντοτινῆς νηστείας, καὶ ὅτι ἡ ἀτονία αὐτὴ προξενεῖ στὴν ψυχὴ καὶ στὴν καρδιὰ τὴν γλυκύτητα καὶ τὴν παρηγορία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Λόγος Ι΄
Περὶ τῆς νοερᾶς, καρδιακῆς καὶ νηπτικῆς προσευχῆς.